Vorig jaar was het 50 jaar geleden dat de eerste bewoners in de welbekende Bredase flat Moerwijkzicht in de Hoge Vucht trokken. Om dat te vieren vroeg Alwel aan Blind Walls Gallery in Breda de 37 meter hoge flat van een muurschildering te voorzien. Stein de Bont, projectmanager bij Blind Walls Gallery, vertelt hoe dit enorme kunstwerk in samenwerking met de bewoners tot stand kwam.
Rijke historie inspiratie voor muurschildering
"Het kunstwerk werd op 10 juni 2023 onthuld, ongeveer een jaar na het eerste contact met Alwel en de gemeente Breda. Als zo'n vraag bij ons binnen komt, gaan wij eerst het nodige uitzoeken. Wij kijken bijvoorbeeld naar de staat van de gevel en onderzoeken of er een vergunning nodig is. Ook gingen we bij de bewonerscommissie van Moerwijkzicht langs. Dat is vooral om te peilen of de bewoners zo'n kunstwerk zelf zien zitten. Toen zij eigenlijk direct enthousiast reageerden, gingen we op zoek naar verhalen over die plek", vertelt Stein.
Super A kwam uit de bus als de kunstenaar die dat thema het beste kon visualiseren
Blind Walls Gallery dook in de historie van de wijk
"We werken veel samen met het stadsarchief in Breda. Voor Moerwijkzicht kwamen er zelfs vier verhalen naar boven waar het kunstwerk over zou kunnen gaan. Deze presenteerden we op 28 september 2022 aan de bewoners en omwonenden. Twee van die verhalen werkten we vervolgens verder uit. Ook selecteerden we een aantal kunstenaars die goed met de verhalen uit de voeten konden en genoeg ervaring hadden om de schildering op de 37 meter hoge muur aan te brengen. In een tweede bijeenkomst begin december presenteerden we de twee plannen en lieten we eerder werk van deze kunstenaars aan de bewoners zien. We wisselden kort van gedachten en kwamen er samen snel uit. De keuze viel op het verhaal over de tijdens de Tachtigjarige oorlog onder water gezette Vuchtpolder. Super A kwam uit de bus als de kunstenaar die dat thema het beste kon visualiseren."
Super A is de 'artiestennaam' van Stefan Thelen. Hij wist nog van niks toen Stein de Bont hem na de bewuste bewonersbijeenkomst vroeg of hij de muurschildering voor zijn rekening wilde nemen. Stefan zei meteen ja en ging met het verhaal aan de slag. Hij kwam met een ontwerp dat Stein eind april 2023 weer aan de bewoners voorlegde: "Ik maak niet vaak zo'n makkelijke bijeenkomst mee. Iedereen was enthousiast."
Uitgangspunt van de muurschildering is 'Zicht op de Vuchtpolder'. Water is hierin een belangrijk element en staat voor reflectie en zuiverheid. Tijdens de Tachtigjarige oorlog werd de Vuchtpolder namelijk onder water gezet, waardoor soldaten het gebied niet konden doorkruisen. Ook nu nog wordt het water in de Vuchtpolder opgevangen om het natuurgebied nat en drassig te houden.
We doen ons vaak anders en mooier voor dan we zijn
De Vuchtpolder en de Tachtigjarige oorlog
De vrouw staat boven het water en kijkt, net als de vroegere soldaten, uit over de polder. Stefan Thelen verwerkte in zijn ontwerp subtiele verwijzingen naar zowel dit verleden als het heden. Zo schilderde hij boven water een Akkerdistel die veel in de huidige polder voorkomt. De distel die onder water te zien is, lijkt daar op, maar is de wat kleinere Spaanse Ruiter. Deze refereert aan de Spaanse soldaten die de oversteek richting Breda niet konden maken. Ook de verschillende bloemen in het boeket dat de vrouw in haar hand houdt, groeien in de Vuchtpolder.
Kunstenaar Super A gebruikt vaak sprookjesfiguren in zijn werk. De weerspiegeling van de vrouw in het water is dan ook getransformeerd in Sneeuwwitje. Dit verwijst naar de wereld van vandaag, waarin we ons op bijvoorbeeld social media vaak anders en mooier voordoen dan we in werkelijkheid zijn.
Het zet mensen aan het denken
Vanuit de omgeving krijgt Stein veel positieve reacties: "Mensen vinden het sowieso een prachtig en kleurrijk kunstwerk. Dat is welkom in een wijk waar baksteen toch wel de boventoon voert. Het is een markant punt in de buurt, waar mensen vrijwel dagelijks langs komen. Het kunstwerk laat ook veel ruimte om er een eigen invulling aan te geven. Het zet mensen aan het denken, ze zien er vaak iets in terug van hun eigen leven. Zo kreeg ik een reactie van iemand die een overleden dierbare zag in het gezicht van de vrouw."
Super A, oftewel Stefan Thelen, schilderde het kunstwerk in ongeveer tien dagen op de gevel. "Soms komen kunstenaars waar wij mee samenwerken uit het buitenland. Daarom huren we in Breda een appartement waar ze kunnen verblijven als ze voor ons aan het werk zijn", zegt Stein. Ook Stefan maakte hier gebruik van, zodat hij lange dagen kon maken. Hij stond vaak om 7.00 uur 's ochtends al op de steigers en ging dan door tot 's avonds een uur of 9. Daardoor was het kunstwerk in relatief korte tijd af. Sommige bewoners kwamen elke dag even kijken, waardoor het werk een ontmoetingspunt werd. "Er was zelfs een mevrouw die Stefan elke dag een sapje en een broodje bracht. Het is echt heel tof, als zo'n project helemaal omarmd wordt door mensen. Het zou geweldig zijn als we in deze wijk op meer plekken zo'n kleurrijk kunstwerk mogen maken", besluit Stein.
Tekst: Typisch Termeer, Elise Kwakkenbos-Termeer
Foto's: Blind Walls Gallery, fotograaf Rob Lipsius
